Wynagrodzenie w urlopie macierzyńskim w Wielkiej Brytanii: długi okres, ale niskie stawki
Wielka Brytania oferuje nowym matkom dłuższy okres płatnego urlopu macierzyńskiego niż większość rozwiniętych krajów, ale nie wszystko wygląda tak dobrze, jeśli chodzi o wysokość wypłat. Poniżej wyjaśniamy, co warto wiedzieć o brytyjskim systemie wynagrodzeń macierzyńskich.
Kandydatka na przywództwo Partii Konserwatywnej, Kemi Badenoch, wywołała oburzenie w zeszły weekend, kiedy stwierdziła, że wynagrodzenia macierzyńskie w Wielkiej Brytanii są „nadmierne” i wezwała do większej „odpowiedzialności osobistej”. Choć później wycofała się ze swoich słów, jej komentarze rozpaliły nową dyskusję na temat wsparcia dla matek przebywających na urlopach macierzyńskich. Jak zatem wygląda sytuacja dotycząca wynagrodzeń macierzyńskich, kto ma do nich prawo i jak wypada Wielka Brytania na tle innych krajów?
Co warto wiedzieć o wynagrodzeniach macierzyńskich?
Wielka Brytania wprowadziła ustawowe wynagrodzenie macierzyńskie (Statutory Maternity Pay, SMP) w 1987 roku. Aby kwalifikować się do SMP, pracownik musi spełniać następujące warunki:
- Musi być zatrudniony u tego samego pracodawcy przez co najmniej 26 tygodni przed tzw. „tygodniem kwalifikacyjnym” (15. tydzień przed planowanym terminem porodu).
- Jego zarobki muszą wynosić co najmniej 123 funty tygodniowo przez osiem tygodni przed tygodniem kwalifikacyjnym.
SMP jest wypłacane przez okres do 39 tygodni z 52 tygodni przysługującego urlopu macierzyńskiego. Niektórzy pracodawcy oferują jednak tzw. „rozszerzone” pakiety wynagrodzeń macierzyńskich, które obejmują np. 26 tygodni pełnego wynagrodzenia, a następnie 13 tygodni ustawowego wynagrodzenia.
Co ważne, kobiety mają prawo do urlopu macierzyńskiego i/lub wynagrodzenia, jeśli ich dziecko urodzi się martwe po 24. tygodniu ciąży lub jeśli urodzi się żywe, ale nie przeżyje.
Ile wynosi wynagrodzenie macierzyńskie?
Przez pierwsze sześć tygodni SMP wynosi 90% średnich tygodniowych zarobków pracownika. Po tym okresie, wynagrodzenie jest ustalane w zależności od tego, która kwota jest niższa:
- 184,03 funta tygodniowo (stawka ta zazwyczaj wzrasta w kwietniu każdego roku)
- 90% średnich tygodniowych zarobków.
Wynagrodzenie macierzyńskie pozostaje takie samo, niezależnie od liczby dzieci (np. w przypadku bliźniaków lub trojaczków). W przypadku, gdy matka zdecyduje się na pełny 52-tygodniowy urlop macierzyński, ostatnie 13 tygodni jest niepłatne, chyba że pracodawca oferuje rozszerzony pakiet wynagrodzeń.
Kto za to płaci?
Pierwszym podmiotem wypłacającym SMP jest pracodawca, ale może on odzyskać większość, a nawet całość wypłaconej kwoty od HM Revenue and Customs (urzędu skarbowego), w zależności od wielkości firmy. Mniejsze przedsiębiorstwa, które w poprzednim roku podatkowym zapłaciły mniej niż 45 000 funtów składek na ubezpieczenie społeczne klasy pierwszej, mogą odzyskać pełną kwotę SMP plus 3% dodatkowej ulgi. Więksi pracodawcy mogą zazwyczaj odzyskać 92% SMP.
Jak Wielka Brytania wypada na tle innych krajów?
W rankingu OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), Wielka Brytania zajmuje odmienne miejsca w zależności od tego, jak mierzone jest wynagrodzenie macierzyńskie. Pod względem wysokości wypłat plasuje się raczej na dole stawki, ale jeśli chodzi o długość płatnego urlopu, jest w czołówce, jak pokazują badania OECD z 2023 roku.
Sondaż przeprowadzony przez YouGov w związku z kontrowersyjnymi uwagami Kemi Badenoch wykazał, że tylko 7% Brytyjczyków uważa, że wynagrodzenia macierzyńskie są obecnie zbyt wysokie, w porównaniu do 36%, którzy uważają, że są one zbyt niskie, oraz 28%, którzy uznają, że są one „w sam raz”. Kobiety (42%) częściej niż mężczyźni (30%) sądzą, że obecne wsparcie finansowe jest niewystarczające.
Mało czy dużo? Pytanie pozostaje.
Choć Wielka Brytania oferuje matkom dłuższy urlop macierzyński niż większość rozwiniętych krajów, wynagrodzenia są relatywnie niskie. Debata na temat tego, czy system ten wymaga zmian, nadal się toczy, co sprawia, że temat ten pozostaje na czołówkach brytyjskich mediów i w centrum politycznych dyskusji.